8 Nisan 2017 Cumartesi

MATEMATİĞİN MİMARİDEKİ YANSIMALARI

 MATEMATİĞİN MİMARİDEKİ YANSIMALARI
Sevgili okuyucularım bugün sizlere önemli mimari yapılardan bahsetmek istiyorum. Taktir edersiniz ki bugüne kadar oluşturduğum yazılarda örneğin müzikle, resimle matematiği bağdaştırmak biraz zordu ya da akla fazla gelmiyordu içli dışlı olacakları. Ancak matematiğin en güzel örneklerinin görüleceği bir alan mimaridir. Değişik tasarımlara, ilginç çizimlere bakıldığında matematiğin bolca kullanıldığını görmek mümkündür. İlginç demişken gerçekten ilginç bir tasarım olan Sydney Opera House (Sidney Opera Evi) nden bahsetmek istiyorum.





UNESCO tarafından 2007 yılında Dünya mirasları listesine eklenen, 20. yüzyılın en ünlü yapılarından olan bu yapı Danimarkalı ünlü mimar Jørn Utzon tarafından tasarlanmışır. Bu ilginç yapının yapım aşamasıyla ilgili şu ilginç bilgiler bulunmaktadır;

''1959'da Sydney'e bir opera binası yapmak için düzenlenen tasarım yarışmasına 32 ülkeden 222 kişi katıldı. Kazanan neredeyse hiç tanınmayan, 40'lı yaşlarında Hollandalı bir mimar, Joern Utzon oldu. Diğer yarışmacıların çoğu gibi binanın yapılacağı yeri hiç görmeden, fotoğraflara bakarak çalışmıştı. Tasarımı, kısmen Sydney'in eşsiz güzellikteki limanında duran yatların yelkenlerinden, kısmen de Meksika'da gördüğü Maya ve Aztek tapınaklarından ilham almıştı.Utzon'un tasarımı diğerlerine göre çok daha sıra dışı ve heyecan verici olmasının yanı sıra, hayata geçirilmesi en zor projeydi. Önerilen binanın hem görüntüsü hem de yapım masrafı büyük tartışmalara yol açtı. Sydney sokaklarındaki taksi şoförleri bina üzerine, yumrukların konuştuğu tartışmalara girdiler. Binanın 1963'te açılması ve yedi milyon dolara mal olması bekleniyordu. Ancak 10 yıl sonra açılabildi ve tutarı 100 milyon doları geçti. Paranın çoğu düzenlenen piyangolarla toplandı. Aralıksız tartışmalar ve şiddet olayları arasında proje yine de ilerledi. Utzon 1966'da hoşnutsuzluk içinde istifa etti. Yapının güzel beton iskeletinin ya da 'yelkenlerinin' (elips paraboloitler), orijinalindekine uygun yapılmasının imkansız olduğu anlaşıldı ve tasarımda değişiklik yapıldı. Sorunu çözmek için binlerce saat süren bilgisayar çalışmaları yapıldı. Sonuçta ortaya çıkan yapı Utzon'un tasarımının olduğu kadar, Ove Arup'un mühendisliğinin de bir zaferidir. ''  (http://emlakansiklopedisi.com/wiki/sidney-opera-binasi-avustralya)


 
''Yarışma projesindeki kabuklar aslında tanımsız bir geometrideydi, ancak erken tasarım sürecinde, “kabuk” bir dizi parabol tarafından desteklenen prekast beton nervür olarak algılandı. Ancak, mühendisler bunları oluşturmak için kabul edilebilir bir çözüm bulamadı.''  (http://haber.sermimar.net/avustralya-ve-sydney-opera-binasi.html )


Tüm bu bilgilerin ışığında eserin sadece fotoğrafına bakıldığında bile gerek çatısındaki daire dilimleri gerek bunların konumlanması olsun matematiğin ince dokunuşlarını görebiliyoruz.


Mimariden bahsetmişken geçmişimizin en önemli isimlerinden olan Mimar Sinan'dan bahsetmemek olmaz. Mimar Sinan'ın eserlerinin ne kadar dayanıklı ne kadar gizemli olduğunu hep duymuşuzdur. Süleymaniye Cami, Selimiye Cami veya diğer birçok eserine baktığımızda ve yahut gezip gördüğümüzde bizde hep bir hayranlık ve şaşkınlık duygusu oluşturur.
Hürriyet gazetesinde Vahit Okumuş'la yapılan röportajda Okumuş şu bilgileri aktarmıştır:



"Sinan mühendislik dalında, akustikte, köprüde, kemerde, istinat duvarında, barajlarda, zeminde, izolasyonda, deprem konusunda dünya biliminin bugün dahi ulaşamadığı, yeni bir matematik sistem kurmuştur. Bu sistemin adına da 'birim daire metodu' denir. Bugün dünyada ilk kez ben yayınladım, şu anda da bilip kullanan yoktur. Sinan bu nedenle filozoftur, çünkü kendine özgün bir mühendislik oluşturmuş, bulduğu statik sistemle, matematiksel çözümler üretmiştir.''


"Süleymaniye Camisi'ne Sabah namazına gidiyordum ve öğlene kadar camiyi izliyordum. Amacım şuydu; neyi nasıl ve niçin yaptığını görmek için eseri iyi tanımalıydım. Kullandığı malzeme ne? Taş kullanmış, tuğla kullanmış. Taş ve tuğla, eğilmeye ve çekmeye dayanmaz. Öyleyse bütün eserlerini, basınca dayanır şekilde yapma mecburiyetindeydi, yoksa bu eserlerin yaşaması mümkün değildi. O zaman basınca dayanır bir form vermek için ne yapmıştır? diye düşündüm. Basınca dayanıklılık için kullandığı metodu buldum. Çok iyi trigonometri bilir. Trigonometriden yola çıkarak, bunu buldum. Kubbenin dönüşünü bulmak için aylarca, yıllarca uğraştım. Çünkü onu formüle etmesi gerekiyordu. Hep anlatılır; 'Süleymaniye'de akustik için küp kullanmıştır'. Hayır, yalan söylüyorlar çünkü statik ona emretmiştir, 'burada boşluk bırakacaksın' diye. Akustik çalışması da yaptım Süleymaniye Camisi'nde. Hiç bilmediğimiz galen taşını kullanmıştır akustik için. Sinan, Süleymaniye Camisi'nin duvarlarına hiçbir zaman yük taşıtmamıştır. Kemerlerine taşıtmıştır. Süleymaniye'de duvarların için boştur."( http://www.hurriyet.com.tr/mimar-sinanin-matematigi-cozuldu-40084838)


Matematiğin mimarideki yansımalarını da bir nebze olsun görmüş olduk. Matematik her alanda olduğu gibi mimarinin de içine sızmıştır.

 






2 yorum:

  1. I GOT HELP! Hello, to tell you the real truth, there are only a few hackers out there who know the dynamics about hacking, only a few of them are experienced and know how to hack anything. I have been very lucky to come across one of them whom I would describe as pretty good and very honest. He’ll do any of your hacking jobs ranging from phone hacks to social media hacks. Contact him through his Email cybergods116@gmail.com make sure to let him know you got his contact here,

    YanıtlaSil
  2. Need a world class act hacker?I was in some really embarrassing cyber issues which led me to meeting some fake hackers as well but my zeal to solve my issue eventually paid off when I met a friend who introduced me to his hacker friend,his work rate,professionalism and discretion is top class..He hacks from destroying data and evidence against you,changing school and university grades,hacking into your cheating spouse phone to someone who is trying to blackmail you and etc.His services are top class! You can drop him a text “cybergods116@gmail.com..He’s kinda picky though so make mention of the reference. Hamanda referred you…Goodluck!

    YanıtlaSil