MÜZİĞİ DANSA KALDIRAN MATEMATİK

MÜZİĞİ DANSA KALDIRAN MATEMATİK

Merhabalar sevgili okurlarım. Acaba daha önce müzik ve matematiği bir arada düşünmüş müydünüz? Bugün ki yazımda sizlere biraz bu ikilinin uyumundan bahsetmek istiyorum. Öyleyse başlayalım.

Klasik müzik deyince akla gelen, muazzam bir armoni kullanan, müzik tarihine adını büyük harflerle yazdırmış, hala güncelliğini kaybetmemiş 3 değerli isim… Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart ve Ludwig Van Beethoven.  Bu üç değerli isim bizlere notaların, seslerin bir araya gelince nasıl bir uyum içinde aktığını, ‘’kulağa hoş gelme’’nin ne demek olduğunu resmen kanıtlıyor. Peki bu sesleri notaları rastgele mi bir araya getiriyorlar? Tabi ki de hayır. İşte burada matematiğin günlük hayatta nasıl kullanıldığı, matematiksiz bir müziğin olamayacağı gözler önüne seriliyor.

Johann Sebastian Bach ile ilgili www.akşam.com.tr internet sitesindeki bir haberde şöyle bir bilgiye rastladım.

'' …Alman notalama sisteminde B-A-C-H harfleri, bu sıralamayla büyük bir basitliğe ve derin bir güzelliğe sahip olan kromatik (yarım tonlardan oluşan ses dizisi) motif Si bemol - La - Do - Si bekâr notalarına denk düşmektedir. Bach, ismini oluşturan bu harflerin alfabedeki sıra sayılarını da işin içine katarak dili, matematiği ve müziği bir araya getiriyordu. Bu harflerin alfabetik sıraları olan 2 - 1 - 3 - 8 rakamları toplandığında 14 sayısını veriyordu ve bu sayı, Bach’ın ön isimleri olan Johann ve Sebastian’ın ilk harflerinin alfabetik sıraları ile kendi isminin harflerinin alfabetik sıralarının toplamı olan 41’in tersiydi. Böylece Bach, Si bemol - La - Do - Si bekâr temasının bulunduğu 14 notalık 41 ölçü besteleyerek matematik ile müzik arasında ne kadar derin bağlar kurduğunu gösteriyor ve bu yolla kendi ismini yapıtlarına matematiksel-müzikal bir alfabeyle yerleştiriyordu.

Walther’a ithaf ettiği, 14 ölçü uzunluğundaki bir kanonunda her sesi, Walther’in harflerinin alfabetik sıralarının toplamı olan 82 nota içerecek şekilde düzenliyor, bu sayıyla, kendi isminin harflerinin toplamı olan 41 sayısının iki katını elde ederek, Walther’in, kendisinden iki kat değerli olduğuna vurgu yaparak onu övüyordu. …’’

Klasik Batı müziğinin en önemli temsilcilerinden ve biz Türkler için de Türk Marşını bestelemiş olan Wolfgang Amadeus Mozart’ın eserlerinde de matematiğe rastlıyoruz. Eserlerinde genellikle altın orana rastlanan  Mozart’ın ‘ C Major Sanat No:1’ adlı eserindeki 38/62=0,613 değerleri yaklaşık olarak Altın Oranı vermektedir.( http://www.altinsehiradana.com/Makale/fibonacci-dizisi-ve-muzikte-altin-oran/333/ ) Bu da o değerli eserlerin ne kadar güzel olduğunun matematikle harmanlanmasından kaynaklandığını göstermektedir.

Ludwig Van Beethoven deyince akla gelen şey tabi ki de 9. Senfonisidir. 9. Senfoni Avrupa birliğinin resmi marşı ve insan sesinin kullanıldığı ilk senfonidir. Senfoninin sonu Shiller’in Neşeye Övgü şiirinin bestelenmiş halidir. 9. Senfoniyi bu kadar önemli ve değerli kılan şey tüm bunların dışında Beethoven’ın bu besteyi sağırlık döneminde yazmış olmasıdır.

( https://tr.wikipedia.org/wiki/Ludwig_van_Beethoven )

Hürriyet haberde ‘’Beethoven 12'yle 12'yi çarpamazdı’’ başlıklı yazıda Bülent ATALAY’ın şu sözlerine rastladım: ‘’ Beethoven'ın müziği ise dünyanın en muazzam müziği. Beethoven hiç matematik bilmezdi, 12'yi 12 ile çarpamazdı, tek tek yazardı, ama onun 9. senfonisinde matematik var, altın oran numaraları çıkıyor. Sanatkar matematiği bilmediği halde, bu altın oranı buluyor kendiliğinden.’’ (http://www.hurriyet.com.tr/beethoven-12yle-12yi-carpamazdi-13769557 )

Tüm bu bilgiler ışığında bu değerli besteciler matematiği eserlerinde bilerek mi kullandı yoksa kendiliğinden mi ortaya çıktı bu sorunun net bir cevabını elbette veremiyoruz. Ama eserlerine baktığımızda matematiksiz bir müzik olamayacağını,  Matematiğin adeta notaların arasına girerek müziği dansa kaldırdığını görüyoruz. Günlük hayatta kendi çabalarımızla matematiği kullanmasak bile o gizlice müziğe, resme, mimariye sızıyor sanki. Bu da matematiğin ne kadar gizemli, hayatın her anında karşımıza çıkan ve ne kadar önemli bir bilim olduğunu gözler önüne seriyor.